«تفاوت سعدی با ملامت‌گران و ریاکاران و دروغگویان این است که سخنش مثل “شکر پوست‌کنده” است. نه رویی دارد و نه ریایی. اگر لذت گرم گناه عشق را به جان می‌خرد دیگر گناه سرد بی‌لذت دروغ و ریا را مرتکب نمی‌شود. راست و بی‌پرده اقرار می‌کند که زیبایی در هرجا و هرکس باشد قوت پرهیزش را می‌شکند و دلش را به شور و هیجان می‌آورد. همین ذوق سرشار و دل عاشق‌پیشه است که او را با همهٔ کائنات مربوط می‌کند و با کبک و غوک و ابر و نسیم همدرد و همراز می‌نماید. باید دلی چنین عاشق‌پیشه و زیباپسند باشد تا مثل او هر پستی و گناه و هر سستی و ضعف را ببخشاید و تحمل کند. نه از قاضی همدان و شاهدبازی او اظهار نفرت کند و نه از ترش‌رویی زاهد و بی‌ذوقی و گران‌جانی او برنجد و به‌هم برآید. دلی مانند دل اوست که در همه‌جا و با همه‌چیز همدرد و هماهنگ می‌شود و دنیا را چنان‌که هست می‌شناسد و از آن تمتع می‌برد. با این همه برای دل او نیز چیزی هست که از آن نفرت داشته باشد و تحمل آن را نکند: “خودفروشی” و “ریاکاری”، که دنیای زیبای رنگارنگ را در نظر انسان واقعی، تیره و سیاه می‌کند. این است دنیایی که در گلستان توصیف می‌شود. دنیایی که سعدی خود در آن زیسته است… »
نویسنده: “دکتر عبدالحسین زرین‌کوب”
ناشر: “انتشارات سخن”
تعداد صفحات: ۱۸۸صفحه
